Transport ponadgabarytowy, nazywany też ponadnormatywnym – określany jest tymi mianami ze względu na przekroczenie przez ładunek i (lub) środek transportu przynajmniej jednego z dopuszczalnych dla danego środka transportu kryteriów: wymiarów (długość, szerokość, wysokość) lub tylko jednego z wymiarów nawet o jeden centymetr – dotyczy nie tylko wielkości przestrzeni ładunkowej, ale także maksymalnych wymiarów zewnętrznych środka transportu; dopuszczalnej łącznej masy ładunku i środka transportu w stosunku do obowiązujących normatywów – dopuszczalnego nacisku na oś.
Kiedy mówimy o transporcie ponadgabarytowym?
O transporcie ponadgabarytowym mówimy, gdy:
- Długość – pojazdu z naczepą przekracza 16,5m lub zespołu pojazdów przekracza 18,75 m,
- Szerokość – przekracza 2,55 m,
- Wysokość – pojazdu wraz z ładunkiem przekracza 4 m,
- Waga – masa wynosi powyżej 42 tony.
Pozwolenia i pilot
W przypadku transportu ponadnormatywnego przewoźnik każdorazowo musi uzyskać odpowiednie zezwolenia na przejazd pojazdem ponadnormatywnym, na wyznaczonej trasie, która musi być dostosowana do przejazdu samochodu wraz z ładunkiem o danych parametrach. Aby uzyskać zezwolenie na transport ponadnormatywny należy złożyć wniosek zawierający pełną dokumentację i ekspertyzę mostową. W niektórych przypadkach konieczne będzie skorzystanie z pilota transportu (eskorty).
Obowiązek pilotowania przejazdu pojazdu ponadnormatywnego powstaje, gdy przekroczony jest przynajmniej jeden z wymiarów:
- Długość – 23m,
- Szerokość – 3,2m,
- Wysokość – 4,5m,
- Waga – 60 ton.
Plan transportu ponadgabarytowego
Przygotowanie takiego transport wymaga planu i przygotowań. Firma spedycyjna, która planuje przewóz i dostawę ładunku, powinna wziąć pod uwagę wiele czynników, m.in.:
- Określenie trasy przewozu,
- Określenie czasu przejazdu i prędkości przemieszczania się pojazdu z danym ładunkiem,
- Dostosowanie pojazdu oraz odpowiedniej naczepy,
- W przypadku transportu intermodalnego, plan uwzględnia również bezpieczne przeładowanie towaru na inny środek transportu,
- Organizacja zezwoleń,
- Ubezpieczenie.
Etapy transportu ponadgabarytowego – spedycja drogowa
- Produkcja,
- Faza planowania i budżetowania transportu,
- Zamówienie i przygotowanie transportu,
- Załadunek wraz z dokładnym zabezpieczeniem ładunków.
Etapy transportu ponadgabarytowego – spedycja morska
- Produkcja,
- Etap planowania i budżetowania transportu,
- Zamówienie i przygotowanie transportu,
- Załadunek wraz z zabezpieczeniem przewożonych ładunków,
- Dowóz do wyznaczonego portu,
- Ewentualna odprawa celna,
- Załadunek na statek,
- Transport morski,
- Dostawa do docelowego nabrzeża,
- Przeładunek na zestaw transportowy i przewóz do ostatecznego odbiorcy.
Kategorie przejazdów ponadgabarytowych
Zezwolenia na transport ponadnormatywny dzielą się na 7 kategorii. Dwie pierwsze dotyczą ładunków podzielnych, pozostałe (III – VII) dla niepodzielnych. O zezwolenie można ubiegać się na trzech formularzach dostępnych na stronie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad.
Akty prawne regulujące zasady przejazdów pojazdów nienormatywnych:
- Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2020 r. poz. 110 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2020 r. poz. 470.)
- Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (DZ. U. z 2020 r. poz. 256 z późn. zm.)
- Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o transporcie drogowym (Dz. U. 2019 r. poz. 2140)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. z 2016 r. poz. 2022 z późn. zm.)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2021 r. w sprawie zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych (Dz.U. 2021 poz. 212)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 16 lutego 2021 r. w sprawie wysokości opłat za wydanie zezwolenia na przejazd pojazdu nienormatywnego (Dz.U. 2021 poz. 315)
- Rozporządzenie Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej z dnia 23 maja 2012 r. w sprawie pilotowania pojazdów nienormatywnych (Dz. U. z 2012 r. poz. 629)
- Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 5 listopada 2019 r. w sprawie kontroli ruchu drogowego (Dz. U. z 2019 r. poz. 2141)
- Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 21 stycznia 2021 r. w sprawie zezwoleń na przejazd pojazdów nienormatywnych (Dz. U. poz. 212).
Źródła: gov.pl, gddkia.gov.pl